مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی شیوع بیماری­های مزمن غیر­واگیر و عوامل مرتبط به آن در سالمندان تحت پوشش مراکز سلامت جامعه شهرستان شاهرود انجام شد.
روش کار: مطالعه ­ی حاضر به صورت توصیفی-مقطعی بر روی سالمندان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی-درمانی شهر شاهرود انجام گردید. تعداد ۴۴۸ سالمند با روش تصادفی خوشه ­ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. پرسشنامه­ ها شامل اطلاعات دموگرافیک، آزمون غربالگری افسردگی سالمندان (GDS-۴)، نسخه کوتاه پرسشنامه ارزیابی وضعیت تغذیه (MNA-SF-۶) و چک­ لیست بیماری­ های مزمن بود. از آزمون­ های آماری، فیشر، تی ­تست و کای ­دو و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ استفاده شد.
یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان مطالعه ۱/۷±۶/۷۱ بوده و ۲/۵۴ درصد از آن ها مرد بودند. شایع ترین اختلالات مزمن به ترتیب فشارخون بالا (۱/۵۵%)، اختلالات بینایی (۴۲%)، دیابت (۱/۳۱%) و افسردگی (۷/۲۹%) بود. بیماری دیابت در زنان (۰۰۳/۰=P)، افراد با تحصیلات کمتر (­۰۱۴/۰=P)، کسانی که تنها زندگی میکردند (۰۰۳/۰=P)، نمایه توده بدنی بالاتر از ۲۷ (۰۰۵/۰=P)، و کسانی که در معرض خطر سوء تغذیه قرار داشتند (۰۰۱/۰=P)، بیشتر و در سالمندانی که شاغل بودند به طور معناداری کمتر بود (۰۰۲/۰=P). نمایه توده بدنی بالا با هفت بیماری از جمله بیماری های دیابت، فشارخون بالا، بیماری های تیروئیدی، نورولوژیکی، استئوپروز، هایپرلیپیدمی و افسردگی ارتباط معنادار داشت. کفایت درآمد ماهانه تنها با یک بیماری (بیماری کبدی) و مصرف دخانیات با هیچ کدام از بیماری ها مرتبط نبود.
نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای بیماری های مزمن در سالمندان و عوامل متعدد موثر بر آنها، استفاده از رویکرد چند جانبه در برنامه ریزی هایی که به منظور پیشگیری و کاهش بیماریهای مزمن و ارتقا سطح سلامت سالمندان انجام میگیرد، ضروری می باشد.